೨. ಭಾರತದ ಭಾಷಾನೀತಿ: ಹೇರಿಕೆ ಅಳೆಯಲೊಂದು ಸಮಿತಿ!

ಭಾರತದೇಶದ ಘನ ಸಂವಿಧಾನದ ಆಶಯದಂತೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿರುವ ಭಾಷಾನೀತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ತಿಳಿಸಿದೆವು. ಈ ಭಾಷಾನೀತಿಯಂತೆ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಸಂಪರ್ಕ ಭಾಷೆ ಹಿಂದಿ. ಹಿಂದಿ ಬರದೆ ಇರೋ ರಾಜ್ಯಗಳೂ ಕೆಲವು ಇವೆಯಲ್ಲಾ, ಹಾಗಾಗಿ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದೇ ಇಂಗ್ಲೀಶು. ಆ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಹಿಂದೀನ ಕಲಿಸಿ, ಗುಲಾಮಗಿರಿಯ ಸಂಕೇತವಾದ ಇಂಗ್ಲೀಶನ್ನು ನಮ್ಮ ನೆಲದಿಂದ ಬಡಿದೋಡಿಸಿ… ಆ ರತ್ನಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿಯಾದ ಹಿಂದೀ ದೇವಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸುವುದನ್ನು “ಇದೇ ನನ್ನ ಗುರಿ, ಇದೇ ನನ್ನ ಮಂತ್ರ, ಇದೇ ನನ್ನ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ” ಅಂತಾ ತಿಳ್ಕೊಂಡಿರೋ ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಘನಕಾರ್ಯವು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡ್ತಿದೆ ಅಂತಾ ನೋಡಕ್ಕೆ, ಆಗ್ಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ಸಂಸತ್ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಿ, ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿಸಿ, ವರದಿ ತರಿಸಿ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ… ಅಲ್ಲಿಂದಾ ಸಂಸತ್ತಿನೊಳಗೆ ಕಾಯ್ದೆ ಮಾಡಿಸಿ... ಪಾಪಾ.. ಭೋ ಕಷ್ಟಾ ಪಡ್ತಿದೆ ಬುಡಿ.

ಎಂಟನೇ ಸಂಸತ್ ಸಮಿತಿ

ಇಂಥಾ ಸಂಸತ್ ಸಮಿತಿಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಶ್ರೀ ಶಿವರಾಜ್ ಪಾಟೀಲರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ (ಈ ಸಮಿತಿಗೆ ಪ್ರತೀಸಲ ಗೃಹಮಂತ್ರಿಗಳೇ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಬೇಕಂತೆ) ಮೂವತ್ತು ಸಂಸದರ ಸಮಿತಿಯು ಎಂಟನೆಯದು. ಆ ಸಮಿತಿಯು ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರದ ಎಲ್ಲಾ ೩೯ ಮಂತ್ರಾಲಯಗಳ ಹತ್ತಾರು ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಒಂದು ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಆ ವರದಿಯ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಗಿದೆ :

ಪೀಠಿಕೆ: ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಭಾಷೆ ಹೇಗೆ ಒಂದು ಗುರುತೋ ಹಾಗೇ ಒಂದು ದೇಶಕ್ಕೂ ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜ, ರಾಷ್ಟ್ರಭಾಷೆಗಳೂ ಪ್ರಮುಖ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೀಭಾಷೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರಭಾಷೆಯಾಗುವ ಬಗ್ಗೆ, ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆಯಾಗುವ ಬಗ್ಗೆ ಜನರ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಭಾಷೆಯಾಗುವ ಬಗ್ಗೆ ಬಹು ಚರ್ಚಿತವಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೀಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಭಿಮಾನದ ಪ್ರತೀಕವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಭಾರತವನ್ನು ಶತಮಾನಗಳ ದಾಸ್ಯಕ್ಕೆ ಗುರಿಮಾಡಿದ ಬ್ರಿಟೀಶರ ವಿರುದ್ಧ ೧೮೫೭ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಈ ಅವಧಿಯೇ ರಾಷ್ಟ್ರಭಾಷಾ ಪ್ರೇಮ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರೇಮಗಳೆರಡೂ ಒಂದೆನ್ನುವಂತಹ ವಾತಾವರಣವಿದ್ದ ಕಾಲ. ಈಗಿನ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಸಂದಿಗ್ಧ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದ್ದು ದೇಶದ ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಚರ್ಚೆಯು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವೂ ಅತ್ಯಗತ್ಯವೂ ಆದುದಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ನುಡಿಗಳು ತಮ್ಮವೇ ಆದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹಿರಿಮೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲಾ ನುಡಿಗಳ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆಯೇ ರಾಜ್ಯರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದೂ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಪುರಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಂಸ್ಕೃತವು ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಮೂಲವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದೀ ಭಾಷೆಯು ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕೆ ಬಲು ಹತ್ತಿರದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿನ ಜನರು ಓದಲು, ಬರೆಯಲು, ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರ ಭಾಷೆಯಾದ ಹಿಂದಿಯು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಭಾಷೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ತುಂಬುತ್ತದೆ.

ಸುಳ್ಳುಗಳ ಸರಮಾಲೆ

ಮಹಾತ್ಮಗಾಂಧಿಯೋ.. ಮತ್ತೊಬ್ಬರೋ… ಅಂದವರು ಯಾರಾದರೇನು? ಹಿಂದಿಯನ್ನು ಭಾರತದ ಜನರೆಲ್ಲಾ ಬಳಸಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಮಾತಿನ ಒಳಅರ್ಥವು ಹಿಂದೀ ಬರದವರು ಭಾರತೀಯರಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದೇ ಆಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ನುಡಿಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಬಾಯಿಮಾತಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವ ಈ ಪೀಠಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಭಾರತದ ಬಹುತೇಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಕಾರಣ ನೀಡಿ ಸೀದಾ ರಾಷ್ಟ್ರಭಾಷೆ ಮಾಡಬೇಕೆನ್ನುವ ನಿಲುವು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸರಿಯೇ? ಭಾರತದ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಕೃತವೇ ತಾಯಿಭಾಷೆ ಎನ್ನುವ ಮಾತನ್ನು ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸುಳ್ಳೆಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದೆಯಲ್ಲಾ? ಯಾವ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗೂ ಸಂಸ್ಕೃತ ತಾಯಿಯಾಗಿಲ್ಲವಲ್ಲ? ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಬಹುತೇಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೇನು? ಬಹುಭಾಷಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಾಡಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಬಳಸುವ ಭಾಷೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಭಾಷೆಯಾಗಿಸುವುದು ಹೇಗೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾಗುತ್ತದೆ? ಈ ನೆಲದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅಷ್ಟೇಕೆ ಭಾರತದ ಸರಿಸುಮಾರು ೬೦%ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ತಾಯ್ನುಡಿಯಾಗಿರದ ಹಿಂದಿಯನ್ನು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದ ಕಲಿಸಿ, ಕಲಿಯದಿದ್ದರೆ ಬದುಕಿಲ್ಲವೆನ್ನುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾಗುತ್ತದೆ? ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಪರದೇಶದವನು ಚುಚ್ಚಿದರೆ ನೋಯುತ್ತೆ ಹಾಗಾಗಿ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯವನು ಚುಚ್ಚಲಿ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ? ಹೀಗೆ ದೇಶದ ಗುರುತು/ ಪ್ರತೀಕ ಎನ್ನುತ್ತಾ… ದೇಶದ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವುದು ಎನ್ನುತ್ತಾ ಹಿಂದಿಯನ್ನು ಬಳಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಹೇರಿಕೆಯೇ ಅಲ್ಲವೇನು? ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಭಾಷೆ ಯಾವುದಿರಬೇಕೆಂದು ತಾವೇ ನಿರ್ಧರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬಿಡುವುದು ಬಿಟ್ಟು ಇಂಥದೇ ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀವು ವ್ಯವಹರಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಎಷ್ಟು ಸರಿ?

ಒಟ್ಟಾರೆ ಪೀಠಿಕೆಯಲ್ಲೇ ಹಿಂದೀ ಭಾಷೆಯ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ಸ್ಥಾಪನೆಯೇ ತಮ್ಮ ಪರಮಗುರಿ ಎನ್ನುವ ಈ ಸಂಸತ್ ಸಮಿತಿ ಏನೇನೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಿದೆ? ಏನೇನೆಲ್ಲಾ ಹೇಳಿದೆ ಎಂದು ಮುಂದೆ ನೋಡೋಣ.

(ಮುಂದುವರೆಯುವುದು…)